Θα ψωνίσουμε για τα βαφτιστήρια, Θα αγοράσουμε ηλεκτρική σούβλα, θα φάμε την κίνηση της αρκούδας για να καταλήξουμε αργά το απόγευμα της Λαμπρής κορεσμένοι απ΄ το φαί, σχεδόν μεθυσμένοι, να διασκεδάζουμε με τα μεταλλαγμένα δημοτικά του συρμού. Στο χωριό βεβαίως τα πράγματα είναι αλλιώς. Έτσι ανάμεσα σε Σταύρωση και Ανάσταση πιθανόν να προλάβουμε να συζητήσουμε για όλα όσα μας συνέβησαν την τελευταία χρονιά! Κατά την περιφορά δε του Επιταφίου, τρελή χαρά! –Γειά σου Γιώργο! –Γειά σου και σένα! –Την είδες την Μαρία πως ομόρφυνε! Ίδια η μάνα της! Φτυστή!
Κι οι αγωνίες μας; –Τι κρέας παράγγειλες; Κατσικάκι ή αρνί; Κοκορέτσι ή κοντοσούβλι; Μπύρα ή κρασί; Τζατζίκι ή τυροκαυτερή; Και μέσα σε όλα αυτά αυγουλάκια. Παντού αυγουλάκια! Στο σούπερ μάρκετ, στα μαγαζιά, στις λαμπάδες, ντεκόρ στους δρόμους. Αυγουλάκια κόκκινα. Ολούθε… Έχεις την αίσθηση, ειδικά στην πόλη, πως αν δεν προβάλανε κι εκείνο το «Ο Χριστός από τη Ναζαρέτ» του Τζεφιρέλι στην τηλεόραση, το γεγονός ότι έχουμε Πάσχα θα περνούσε ξυστά, στο ντούκου… Φαίνεται πως η συλλογική μας μνήμη και συνείδηση αρχίζει να επαναδιαμορφώνεται από παράγοντες που μέχρι και πριν από μερικά χρόνια δεν την επηρέαζαν καθοριστικά. Ισχυριζόμασταν με καμάρι πως εμείς δεν είμαστε σαν τους Φράγκους που γιορτάζουν τα -εν ευδαιμονία και χλιδή- Χριστούγεννά τους αρκούμενοι εν πολλοίς σε λαμπιόνια και ρεβεγιόν και πάρτυ…
Στην καθ΄ ημάς Ανατολή είχαμε και έχουμε το Πάσχα ως κορυφαία γιορτή μας. Ας ξεκινήσουμε επιφανειακά λοιπόν κι εμείς με το σκηνικό. Χιόνια της προκοπής δεν έχουμε σ΄αυτόν εδώ τον τόπο, ούτε έλκηθρα και Αη-Βασίλη Μουστάκα και Ζαχαριά…Είδαμε κατεβαίνοντας πάλι κάτω στο χωριό τι ενδημεί αυτή την εποχή σε κήπους και αγρούς: Ταπεινές μαργαρίτες και εύθραυστες παπαρούνες, ανεμώνες και πασχαλιές, πανσέδες και σκυλάκια. Και φως άπλετο και καθαρό «…φως εκ Φωτός Θεού αληθινού…»
«Την ωραιότητα της παρθενίας σου…» αυτός ο ύμνος των ημερών μου έρχεται στο μυαλό την ώρα που οδηγώντας πλησιάζω τον κάμπο της Σπάρτης, ατενίζοντας τις υπερήφανες κορυφές του Ταϋγέτου και αργότερα την ανοιχτή θάλασσα ανάμεσα Κύθηρα και Λαφονήσι. Και στον πίσω Αη-Γιώργη που δεν υπάρχει ούτε καλώδιο να αλλοιώσει το τοπίο, τον ίδιο ύμνο σκέφτομαι μέσα στους ήχους απ΄ τα κουδούνια των κατσικιών και των προβάτων.
Κι ο χρόνος; Άπλετος κι αυτός δεν βιάζεται αλλά έχει ρυθμό, γρηγορεί αλλά και ησυχάζει… Δεν βάζει τα καλά του να πάει στην Ανάσταση όπως πάει επίσκεψη στη θεία την Καλλιόπη, ανόρεχτα και υποχρεωτικά. Έχει ξεκινήσει από νωρίς με τους Χαιρετισμούς στην Παναγία, με κατανυκτικούς εσπερινούς, με προαγιασμένες Θείες Λειτουργίες, με το Μεγάλο Κανόνα και τον Ακάθιστο Ύμνο. Δεν πάει στην Ιθάκη με το χαισπίντ, παίρνει το συμβατικό και πολυκαιρισμένο ποστάλι να αργήσει και λίγο, να νιώσει το ταξίδι…
Και μετά η Μεγάλη Εβδομάδα. «Μεγάλη Δευτέρα ο Χριστός με τη μαχαίρα, Μεγάλη Τρίτη ο Χριστός εκρύφτη, Μεγάλη Τετάρτη ο Χριστός επιάστη, Μεγάλη Πέμπτη ο Χριστός ευρέθη, Μεγάλη Παρασκευή ο Χριστός στο καρφί, Μεγάλο Σαββάτο ο Χριστός στον τάφο, Μεγάλη Κυριακή ο Χριστός θα αναστηθεί» Αυτά τα στιχάκια μου έλεγε η μάνα μου αυτές τις μέρες όταν ήμουνα μικρός. Μου έδινε θαρρείς το ρυθμό, μου υπενθύμιζε την αδιάσπαστη συνέχεια, μου μίλαγε για τη χαρμολύπη αλλά εγώ δεν μπορούσα να καταλάβω. Αλλιώς δεν θα απελπιζόμουν τότε στην εφηβεία αφού το γνώριζα: Μεγάλο Σαββάτο στον τάφο, Μεγάλη Κυριακή ο Χριστός θα αναστηθεί!
Κι ο τόπος; Σε κάθε κοινότητα, σε κάθε χωριό, σε κάθε μοναστήρι «…Όπου δύο και τρεις είναι συγκεντρωμένοι στο Όνομά μου, είμαι κι εγώ ανάμεσά τους». Από κοινού, όλοι μαζί. Μετά των αγαπώντων και μισούντων ημάς, μετά γονέων, τέκνων και αδελφών και φίλων. Και τη Μεγάλη Παρασκευή υπέρ των τεθνεώτων να ανάψουμε το καντήλι. Και λίγες ώρες μετά να ανάψουμε τη λαμπάδα. «Δεύτε λάβετε φως εκ του ανεσπέρου Φωτός.»
Αντιγράφω ένα απόσπασμα από τον Κατηχητικό Λόγο του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου που διαβάζεται την ώρα που εμείς, δυστυχώς, τρώμε στο σπίτι τη μαγειρίτσα. « …Πλούσιοι και πένητες μετ΄αλλήλων χορεύσατε. Εγκρατείς και ράθυμοι την ημέρα τιμήσατε. Νηστεύσαντες και μη νηστεύσαντες ευφρανθήτε σήμερον. Η τράπεζα γέμει, τρυφήσαντε πάντες…» και παρακάτω εξηγεί το γιατί: «…Έσβεσεν αυτόν ο υπ΄αυτού κατεχόμενος. Εσκύλευσε τον άδην ο κατελθών εις τον άδην. Επίκρανεν αυτόν, γευσάμενον της σαρκός αυτού και τούτο προλαβών Ησαϊας εβόησε. Ο άδης, φησίν, επικράνθη, συναντήσας σοι κάτω. Επικράνθη, και γαρ κατηργήθη. Επικράνθη, και γαρ ενεκρώθη. Επικράνθη, και γαρ καθηρέθη. Επικράνθη, και γαρ εδεσμέυθη…» και πιο κάτω τίθεται το ερώτημα, δίδεται και η απάντηση: «…Που σου θάνατε το κέντρον; Που σου, άδη, το νίκος; Ανέστη Χριστός, και πεπτώκασι δαίμονες. Ανέστη Χριστός, και χαίρουσιν Άγγελοι. Ανέστη Χριστός, και ζωή πολιτεύεται…»
Χριστός Ανέστη αδέλφια!
Κι οι αγωνίες μας; –Τι κρέας παράγγειλες; Κατσικάκι ή αρνί; Κοκορέτσι ή κοντοσούβλι; Μπύρα ή κρασί; Τζατζίκι ή τυροκαυτερή; Και μέσα σε όλα αυτά αυγουλάκια. Παντού αυγουλάκια! Στο σούπερ μάρκετ, στα μαγαζιά, στις λαμπάδες, ντεκόρ στους δρόμους. Αυγουλάκια κόκκινα. Ολούθε… Έχεις την αίσθηση, ειδικά στην πόλη, πως αν δεν προβάλανε κι εκείνο το «Ο Χριστός από τη Ναζαρέτ» του Τζεφιρέλι στην τηλεόραση, το γεγονός ότι έχουμε Πάσχα θα περνούσε ξυστά, στο ντούκου… Φαίνεται πως η συλλογική μας μνήμη και συνείδηση αρχίζει να επαναδιαμορφώνεται από παράγοντες που μέχρι και πριν από μερικά χρόνια δεν την επηρέαζαν καθοριστικά. Ισχυριζόμασταν με καμάρι πως εμείς δεν είμαστε σαν τους Φράγκους που γιορτάζουν τα -εν ευδαιμονία και χλιδή- Χριστούγεννά τους αρκούμενοι εν πολλοίς σε λαμπιόνια και ρεβεγιόν και πάρτυ…
Στην καθ΄ ημάς Ανατολή είχαμε και έχουμε το Πάσχα ως κορυφαία γιορτή μας. Ας ξεκινήσουμε επιφανειακά λοιπόν κι εμείς με το σκηνικό. Χιόνια της προκοπής δεν έχουμε σ΄αυτόν εδώ τον τόπο, ούτε έλκηθρα και Αη-Βασίλη Μουστάκα και Ζαχαριά…Είδαμε κατεβαίνοντας πάλι κάτω στο χωριό τι ενδημεί αυτή την εποχή σε κήπους και αγρούς: Ταπεινές μαργαρίτες και εύθραυστες παπαρούνες, ανεμώνες και πασχαλιές, πανσέδες και σκυλάκια. Και φως άπλετο και καθαρό «…φως εκ Φωτός Θεού αληθινού…»
«Την ωραιότητα της παρθενίας σου…» αυτός ο ύμνος των ημερών μου έρχεται στο μυαλό την ώρα που οδηγώντας πλησιάζω τον κάμπο της Σπάρτης, ατενίζοντας τις υπερήφανες κορυφές του Ταϋγέτου και αργότερα την ανοιχτή θάλασσα ανάμεσα Κύθηρα και Λαφονήσι. Και στον πίσω Αη-Γιώργη που δεν υπάρχει ούτε καλώδιο να αλλοιώσει το τοπίο, τον ίδιο ύμνο σκέφτομαι μέσα στους ήχους απ΄ τα κουδούνια των κατσικιών και των προβάτων.
Κι ο χρόνος; Άπλετος κι αυτός δεν βιάζεται αλλά έχει ρυθμό, γρηγορεί αλλά και ησυχάζει… Δεν βάζει τα καλά του να πάει στην Ανάσταση όπως πάει επίσκεψη στη θεία την Καλλιόπη, ανόρεχτα και υποχρεωτικά. Έχει ξεκινήσει από νωρίς με τους Χαιρετισμούς στην Παναγία, με κατανυκτικούς εσπερινούς, με προαγιασμένες Θείες Λειτουργίες, με το Μεγάλο Κανόνα και τον Ακάθιστο Ύμνο. Δεν πάει στην Ιθάκη με το χαισπίντ, παίρνει το συμβατικό και πολυκαιρισμένο ποστάλι να αργήσει και λίγο, να νιώσει το ταξίδι…
Και μετά η Μεγάλη Εβδομάδα. «Μεγάλη Δευτέρα ο Χριστός με τη μαχαίρα, Μεγάλη Τρίτη ο Χριστός εκρύφτη, Μεγάλη Τετάρτη ο Χριστός επιάστη, Μεγάλη Πέμπτη ο Χριστός ευρέθη, Μεγάλη Παρασκευή ο Χριστός στο καρφί, Μεγάλο Σαββάτο ο Χριστός στον τάφο, Μεγάλη Κυριακή ο Χριστός θα αναστηθεί» Αυτά τα στιχάκια μου έλεγε η μάνα μου αυτές τις μέρες όταν ήμουνα μικρός. Μου έδινε θαρρείς το ρυθμό, μου υπενθύμιζε την αδιάσπαστη συνέχεια, μου μίλαγε για τη χαρμολύπη αλλά εγώ δεν μπορούσα να καταλάβω. Αλλιώς δεν θα απελπιζόμουν τότε στην εφηβεία αφού το γνώριζα: Μεγάλο Σαββάτο στον τάφο, Μεγάλη Κυριακή ο Χριστός θα αναστηθεί!
Κι ο τόπος; Σε κάθε κοινότητα, σε κάθε χωριό, σε κάθε μοναστήρι «…Όπου δύο και τρεις είναι συγκεντρωμένοι στο Όνομά μου, είμαι κι εγώ ανάμεσά τους». Από κοινού, όλοι μαζί. Μετά των αγαπώντων και μισούντων ημάς, μετά γονέων, τέκνων και αδελφών και φίλων. Και τη Μεγάλη Παρασκευή υπέρ των τεθνεώτων να ανάψουμε το καντήλι. Και λίγες ώρες μετά να ανάψουμε τη λαμπάδα. «Δεύτε λάβετε φως εκ του ανεσπέρου Φωτός.»
Αντιγράφω ένα απόσπασμα από τον Κατηχητικό Λόγο του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου που διαβάζεται την ώρα που εμείς, δυστυχώς, τρώμε στο σπίτι τη μαγειρίτσα. « …Πλούσιοι και πένητες μετ΄αλλήλων χορεύσατε. Εγκρατείς και ράθυμοι την ημέρα τιμήσατε. Νηστεύσαντες και μη νηστεύσαντες ευφρανθήτε σήμερον. Η τράπεζα γέμει, τρυφήσαντε πάντες…» και παρακάτω εξηγεί το γιατί: «…Έσβεσεν αυτόν ο υπ΄αυτού κατεχόμενος. Εσκύλευσε τον άδην ο κατελθών εις τον άδην. Επίκρανεν αυτόν, γευσάμενον της σαρκός αυτού και τούτο προλαβών Ησαϊας εβόησε. Ο άδης, φησίν, επικράνθη, συναντήσας σοι κάτω. Επικράνθη, και γαρ κατηργήθη. Επικράνθη, και γαρ ενεκρώθη. Επικράνθη, και γαρ καθηρέθη. Επικράνθη, και γαρ εδεσμέυθη…» και πιο κάτω τίθεται το ερώτημα, δίδεται και η απάντηση: «…Που σου θάνατε το κέντρον; Που σου, άδη, το νίκος; Ανέστη Χριστός, και πεπτώκασι δαίμονες. Ανέστη Χριστός, και χαίρουσιν Άγγελοι. Ανέστη Χριστός, και ζωή πολιτεύεται…»
Χριστός Ανέστη αδέλφια!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου